Sędziowie piłkarscy odgrywają kluczową rolę w każdym meczu, niezależnie od poziomu rozgrywek. Ich praca, choć często niedoceniana, jest nieodzowna dla prawidłowego przebiegu spotkań. W artykule omówimy, jakie są rodzaje sędziów piłkarskich, ile można zarobić na tej profesji oraz jakie kroki należy podjąć, aby zostać sędzią piłkarskim.
Rodzaje sędziów piłkarskich
Sędziowie piłkarscy to nie tylko arbiter główny, którego widzimy na murawie. W rzeczywistości, w profesjonalnym meczu udział bierze zespół sędziowski, w skład którego wchodzi kilka osób, z różnymi funkcjami. Przyjrzyjmy się bliżej, kto odpowiada za sprawiedliwość na boisku.
Sędzia główny
Sędzia główny to postać, która najczęściej kojarzy nam się z meczem piłki nożnej. Jest to osoba ubrana w odmienny strój, która porusza się po całym boisku i decyduje o przerwaniu gry, faulach czy przyznaniu rzutów karnych. Na jego barkach spoczywa największa odpowiedzialność, a każda decyzja, którą podejmuje, może wpłynąć na przebieg meczu.
Sędzia asystent
Sędziowie asystenci, zwani też sędziami liniowymi, wspierają sędziego głównego. Ich zadaniem jest obserwowanie gry z linii bocznej boiska i sygnalizowanie naruszeń przepisów za pomocą chorągiewki. W każdej połowie boiska pracuje jeden asystent, co zapewnia pełną kontrolę nad sytuacją na boisku.
Sędzia techniczny
Rzadziej widziany, ale nie mniej ważny, jest sędzia techniczny. Jego rola skupia się na nadzorowaniu spraw formalnych, takich jak zmiany zawodników, obsługa tablicy świetlnej czy doliczony czas gry. W przypadku kontuzji sędziego głównego, sędzia techniczny zastępuje go na murawie.
Sędzia VAR (video)
Sędzia VAR, czyli arbiter odpowiedzialny za wideoweryfikację, jest jednym z najnowszych członków zespołu sędziowskiego. Dzięki technologii wideo może analizować kontrowersyjne sytuacje na boisku i pomagać sędziemu głównemu w podjęciu decyzji. Sędziowie VAR pracują poza stadionem, obserwując mecz na monitorach.
Ilu sędziów bierze udział w meczu?
Liczba sędziów na meczu zależy od poziomu rozgrywek. W niższych ligach spotkanie prowadzi trzech sędziów: główny oraz dwaj asystenci. W wyższych ligach dochodzi sędzia techniczny, a w najbardziej prestiżowych rozgrywkach, takich jak Liga Mistrzów czy mistrzostwa świata, zespół sędziowski może liczyć nawet siedmiu członków, w tym sędziów VAR.
Jak zostać sędzią piłkarskim?
Zostanie sędzią piłkarskim wymaga spełnienia kilku warunków. Osoba, która chce podjąć tę ścieżkę kariery, musi mieć ukończone 16 lat, być niekarana oraz posiadać co najmniej wykształcenie średnie lub uczęszczać do szkoły. Niepełnoletni kandydaci muszą również dostarczyć zgodę rodziców oraz zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do pracy sędziego.
Kurs sędziowski
Pierwszym krokiem do zostania sędzią piłkarskim jest zapisanie się na kurs organizowany przez Wojewódzkie Związki Piłki Nożnej. Kurs trwa zazwyczaj od 2 do 3 miesięcy i kosztuje około 250 zł. Po jego ukończeniu, kandydat musi zdać egzamin, który uprawnia go do prowadzenia meczów dziecięcych i młodzieżowych, a następnie awansowania do wyższych lig.
Awansowanie w hierarchii sędziowskiej
Sędzia piłkarski, po ukończeniu kursu, podlega Kolegium Sędziowskiemu, które przydziela mu mecze do prowadzenia. Z biegiem lat i zdobytym doświadczeniem, sędzia może awansować w hierarchii, prowadząc coraz bardziej prestiżowe spotkania, aż do poziomu Ekstraklasy czy międzynarodowych turniejów.
Zarobki sędziów piłkarskich w Polsce
Zarobki sędziów piłkarskich w Polsce są zróżnicowane i zależą od poziomu rozgrywek. W niższych ligach, takich jak klasa B, sędziowie zarabiają kilkadziesiąt złotych za mecz. W miarę awansowania do wyższych lig, wynagrodzenie rośnie. Oto przykładowe zarobki sędziów na różnych poziomach rozgrywek:
- Ekstraklasa: Sędzia główny zarabia 4200 zł brutto za mecz, a jego asystenci 2200 zł.
- I liga: Sędzia główny otrzymuje 2300 zł, asystent 1100 zł.
- II liga: Wynagrodzenie sędziego głównego to 1500 zł, a asystenta 800 zł.
- III liga: Sędzia główny zarabia 700 zł, a asystent 500 zł.
Dodatkowo, za prowadzenie meczów Pucharu Polski, sędziowie mogą zarobić od 600 do 4300 zł, w zależności od fazy rozgrywek.
Zarobki na międzynarodowych turniejach
Sędziowie, którzy prowadzą mecze na międzynarodowych turniejach, takich jak Mundial czy Euro, mogą liczyć na znacznie wyższe wynagrodzenia. Na przykład, sędziowie główni na ostatnim mundialu otrzymali po 70 tysięcy dolarów za samo uczestnictwo, a za każdy mecz fazy grupowej dodatkowo 3000 dolarów.
Najlepsi sędziowie piłkarscy
Na przestrzeni lat piłka nożna doczekała się wielu wybitnych sędziów, którzy zdobyli uznanie na całym świecie. Jednym z najbardziej rozpoznawalnych jest Pierluigi Collina, znany z charakterystycznej łysiny i przenikliwego spojrzenia. Wśród polskich sędziów na szczególne wyróżnienie zasługuje Szymon Marciniak, który prowadził finał mistrzostw świata w 2022 roku i regularnie sędziuje mecze Ligi Mistrzów.
Wyzwania pracy sędziego piłkarskiego
Praca sędziego piłkarskiego to nie tylko odpowiedzialność, ale także liczne wyzwania. Sędziowie muszą być silni psychicznie, aby radzić sobie z presją ze strony zawodników, trenerów i kibiców. Często są obiektem krytyki, zwłaszcza po kontrowersyjnych decyzjach. Dodatkowo, sędziowie muszą być w doskonałej kondycji fizycznej – podczas meczu przebiegają od 9 do 13 kilometrów, co wymaga regularnych treningów i dbania o formę.
Podsumowanie pracy sędziego
Zostanie sędzią piłkarskim to ścieżka kariery wymagająca zaangażowania, odpowiednich predyspozycji oraz ciągłego doskonalenia swoich umiejętności. Choć zarobki w Polsce nie są tak wysokie jak w czołowych europejskich ligach, to jednak praca sędziego może przynieść wiele satysfakcji, zwłaszcza na wyższych poziomach rozgrywek. Niezależnie od poziomu rozgrywek, sędziowie odgrywają kluczową rolę w zapewnianiu sprawiedliwości na boisku, a ich praca jest nieoceniona dla prawidłowego przebiegu spotkań piłkarskich.