Zmiany w trakcie meczu nie tylko pozwalają na ochronę ich zdrowia, ale również pełnią ważną rolę taktyczną. Jeśli kiedykolwiek zastanawiałeś się, ile zmian można dokonać podczas meczu piłki nożnej oraz jak zmieniały się przepisy w tym zakresie, ten artykuł jest właśnie dla Ciebie.
Ile zmian można dokonać w trakcie meczu piłki nożnej?
Obecnie trenerzy mogą dokonać aż pięciu zmian podczas jednego meczu. Ważne jest jednak, aby zmieścić się w trzech „okienkach” – to znaczy, że wszystkie zmiany muszą być przeprowadzone w maksymalnie trzech przerwach gry. Oczywiście, nie liczy się do tego przerwa pomiędzy połowami. Dlaczego takie ograniczenie? Głównie po to, aby uniemożliwić drużynom z korzystnym wynikiem grę na czas poprzez celowe przedłużanie meczu licznymi zmianami.
Skąd wzięła się zasada pięciu zmian?
Możliwość dokonywania pięciu zmian pojawiła się jako tymczasowa zasada w czasie pandemii COVID-19. Z powodu przerwy w rozgrywkach i natłoku meczów po wznowieniu sezonu, zdrowie zawodników stało się priorytetem. Dodatkowo, część piłkarzy, którzy przeszli chorobę, potrzebowała dłuższego okresu na pełne odzyskanie sił, a pięć zmian miało odciążyć zespoły.
Przed pandemią można było dokonać tylko trzech zmian w meczu. Warto zaznaczyć, że decyzję o tymczasowym wprowadzeniu pięciu zmian podjęła Międzynarodowa Rada Futbolu (IFAB). Początkowo wybór, czy skorzystać z tej zasady, pozostawiono organizatorom rozgrywek. Ostatecznie jednak, po pozytywnych opiniach i dobrych rezultatach, zasada ta została utrzymana na stałe od sezonu 2022/23. Od tego momentu w każdej seniorskiej lidze futbolowej dozwolone jest pięć zmian.
Dogrywka i dodatkowe zmiany
Zmiany dotknęły również dogrywek w rozgrywkach. W meczach, które wymagają dodatkowego czasu, drużyny mogą dokonać szóstej zmiany. To rozwiązanie sprawia, że trenerzy mają jeszcze większe pole manewru w decydujących momentach meczu, co z kolei może wpłynąć na ostateczny wynik.
Zmiany na Mistrzostwach Świata 2022 w Katarze
Mistrzostwa Świata w Katarze w 2022 roku były areną dla wielu nowości w piłce nożnej, a jedną z nich była właśnie możliwość dokonywania pięciu zmian. Dodatkowa, szósta zmiana w dogrywce również miała swoje miejsce podczas turnieju. Ta reforma spotkała się z tak dużym uznaniem, że od tej pory zasada ta będzie obowiązywać na wszystkich kolejnych mundialach.
Oprócz zmian związanych z liczbą zmian zawodników, Mistrzostwa Świata w Katarze wprowadziły również nowe zasady dotyczące zawieszenia zawodników za kartki oraz półautomatyczny system sędziowania pozycji spalonych.
Historia zmian w piłce nożnej
Przez długi czas, aż do 1958 roku, w piłce nożnej nie istniała możliwość dokonywania zmian w trakcie meczu. Zespoły musiały radzić sobie z kontuzjami i zmęczeniem zawodników, co często prowadziło do kuriozalnych sytuacji. Piłkarze, nawet z poważnymi urazami, pozostawali na boisku, starając się jak najmocniej uprzykrzyć życie rywalom, pomimo swojej niezdolności do gry na pełnych obrotach.
Pierwsze zmiany wprowadzono w 1958 roku, ale na Mistrzostwach Świata możliwość ta pojawiła się dopiero w 1970 roku. Początkowo można było dokonać tylko jednej zmiany, ale z czasem liczba ta rosła. W 1988 roku zwiększono liczbę zmian do dwóch, a w 1995 roku – do trzech. Ostatecznie, pandemia COVID-19 przyspieszyła wprowadzenie większej liczby zmian, co miało na celu ochronę zdrowia zawodników.
Czy w przyszłości czekają nas kolejne zmiany?
Choć obecnie nie ma planów wprowadzenia nowych zmian dotyczących liczby zmian zawodników w trakcie meczu, nie oznacza to, że FIFA czy IFAB nie mają żadnych pomysłów na przyszłość. Jednym z rozważanych rozwiązań jest wprowadzenie zatrzymywania zegara podczas każdej przerwy w grze, podobnie jak ma to miejsce w piłce ręcznej. Taki krok definitywnie rozwiązałby problem gry na czas, a mecze mogłyby trwać po 30 minut efektywnego czasu gry.
Nie wyklucza się również wprowadzenia zmian w przepisach dotyczących spalonych. Proponowane jest, aby nie było pozycji spalonej, jeśli chociaż jedna część ciała atakującego znajdowała się w linii z ostatnim defensorem.
Najczęściej zadawane pytania
Ile zmian może dokonać trener w piłce nożnej?
W aktualnych przepisach można dokonać pięciu zmian w trakcie meczu.
Czy zmieniony zawodnik może wrócić na boisko?
Nie, w piłce nożnej nie ma możliwości powrotu zmienionego zawodnika na boisko. Inaczej wygląda to np. w hokeju czy piłce ręcznej.
Podsumowanie
Zmiany w piłce nożnej mają ogromne znaczenie zarówno dla zdrowia zawodników, jak i dla strategii rozgrywek. Wprowadzenie możliwości dokonywania pięciu zmian podczas meczu to krok w stronę nowoczesności i elastyczności futbolu. Choć na przestrzeni lat zasady te wielokrotnie się zmieniały, jedno jest pewne – piłka nożna będzie się rozwijać, a przyszłe zmiany mogą wpłynąć na tempo i dynamikę rozgrywek.
Bez względu na to, jakie innowacje zostaną wprowadzone, futbol zawsze będzie sportem, który wzbudza emocje i przyciąga tłumy fanów na całym świecie. Pozostaje tylko obserwować, jakie kolejne kroki podejmie FIFA i IFAB w kwestii przyszłych reform.